Κτησιφών

I

Αρχαία πόλη της Βαβυλωνίας. Βρισκόταν στην αριστερή όχθη του Τίγρη, απέναντι από τη Σελεύκεια. Ιδρύθηκε στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. και αποτέλεσε προπύργιο των Σελευκιδών εναντίον των Πάρθων. Οι τελευταίοι κατόρθωσαν να κυριεύσουν την πόλη στα τέλη του 2ου αι. π.Χ., καθιστώντας τη χειμερινή έδρα των ανακτόρων τους· το γεγονός αυτό συνετέλεσε και στη γρήγορη ανάπτυξή της. Μολονότι το 221 π.Χ. αναφέρεται από τον Πολύβιο ως ασήμαντη πολίχνη, σύντομα εξελίχθηκε στο σπουδαιότερο κέντρο της περιοχής και επισκίασε τη γειτονική Σελεύκεια, η οποία άρχιζε να παρακμάζει και καταστράφηκε (165 μ.Χ.) από τον Ρωμαίο Αβίδιο Κάσιο. Κατά τη διάρκεια των πολέμων μεταξύ των Πάρθων και των Ρωμαίων, η Κ. κυριεύθηκε το 116 μ.Χ. από τον Τραϊανό (ο οποίος επονομάστηκε γι’ αυτό Παρθικός) και από τον Σεπτίμιο Σεβήρο το 197 μ.Χ., ο οποίος σκότωσε πολλούς κατοίκους και αιχμαλώτισε 100.000. Μετά την κατάλυση του κράτους των Πάρθων, η Κ. έγινε πρωτεύουσα του περσικού βασιλείου των Σασσανιδών (229 μ.Χ.) και έφτασε σε μεγάλη ακμή τον 5o και τον 6o αι. μ.Χ. Το 637 υποτάχθηκε στους Άραβες· μετά την ίδρυση της Βαγδάτης (762) άρχισε να παρακμάζει και σύντομα ερημώθηκε. Στην Κ. ζούσε πολυάριθμη παροικία νεστοριανών, ο πατριάρχης της οποίας ήταν ο αρχηγός όλων των χριστιανών του κράτους των Σασσανιδών και διατήρησε την εξουσία του μέχρι την εποχή των Aβασιδών χαλίφηδων.

Τα ερείπια της Κ. σώζονται σε απόσταση περίπου 40 χλμ. Ν της Βαγδάτης, κοντά στο χωριό Σαλμάν Πακ. Το πιο επιβλητικό μνημείο της είναι τα ερείπια του βασιλικού ανακτόρου με την Τακ-Κισρά (αψίδα του Χοσρόη), μία μεγάλη αψίδα ύψους 30 μ. και πλάτους 27 μ. Κοντά στο ανάκτορο βρέθηκαν επίσης τα ερείπια ενός τείχους, μιας νεστοριανής εκκλησίας του 5ου αι. μ.Χ. και ιδιωτικών σπιτιών.

Τα ερείπια του ανακτόρου της Κτησιφώντος και η αψίδα του Χοσρόη.

II

Όνομα ιστορικών προσώπων της αρχαιότητας.

1. Αθηναίος πολιτικός (4oς αι. π.Χ.). Ήταν γιος του Λεωσθένη και καταγόταν από τον δήμο Αναφλυσίου. Θαύμαζε τόσο τον Δημοσθένη ώστε το 336 π.Χ. πρότεινε στην Εκκλησία του Δήμου να τον στεφανώσουν με χρυσό στεφάνι. Ο Αισχίνης, αντίπαλος του ρήτορα, διαφώνησε και εκφώνησε λόγο κατά του Κ. Ο Δημοσθένης υπερασπίστηκε τον φίλο του με τον περίφημο λόγο του Περί στεφάνου, νικώντας τον αντίπαλό του.

2. Συγγραφέας (1ος; αι. π.Χ.). Έγραψε Βοιωτικά, Περσικά και Περί δένδρων.